DANH NHÂN TRÀ VINH

Phần 4: Soạn giả Viễn Châu

Soạn giả Viễn Châu, tên khai sinh là Huỳnh Trí Bá, sinh ngày 21 tháng 10 năm 1924 tại xã Đôn Châu, huyện Trà Cú (nay thuộc huyện Duyên Hải), tỉnh Trà Vinh. Ông xuất thân trong gia đình vọng tộc, thân phụ là Hương cả, là con thứ 6 trong gia đình, ông còn có tên là Bảy Bá theo thông lệ người miền Nam. Lúc nhỏ, ông học quốc văn ở trường làng và học Hán văn với những bậc túc nho ở tại nhà. Ngoài ra, khi còn học ở trường, ông đã mê đờn ca, cả tân lẫn cổ, thường có mặt trong các buổi đờn ca tài tử hoặc cùng bạn bè tổ chức đờn ca. Đến năm 19 tuổi, ông đàn thạo các loại đàn tranh, vĩ cầm, guitarvà được nhiều người khen ngợI.

Năm 1942, Viễn Châu tham gia Ban cổ nhạc Đài phát thanh Pháp Á Sài Gòn. Tuy nhiên, dấu ấn đầu tiên trong sự nghiệp văn hóa nghệ thuật của ông là truyện ngắn đầu tay "Chàng trẻ tuổi" được đăng trên báo Dân Mới và bài thơ "Thời mộng" được đăng trên báo Tổng xã mới trong năm đó. Cuối năm 1943, ông theo đoàn Tố Như lưu diễn. 2 tháng sau, ông tham gia gánh ca kịch của Năm Châu ra Hà Nội lưu diễn. Trên bước đường nghệ thuật của mình, ông có cơ hội tiếp xúc với các nghệ sĩ tài danh bấy giờ như Năm Châu, Lê Hoài Nở, Trần Hữu Trang, Duy Lân,... và học hỏi được nhiều kỹ năng về tư duy sáng tác. Tuy nhiên, "chuyến lưu diễn" của ông nhanh chóng kết thúc khi đoàn vừa về tới Sài Gòn thì người anh kế của ông là Huỳnh Thanh Tòngbắt ông về quê và không cho ông theo đoàn hát.

Năm 1946, ông bỏ xứ Đôn Châu lên Vĩnh Long tá túc trong nhà một người bạn rồi sau đó phiêu bạt lên Sài Gòn, tìm đến đoàn Năm Châu (lúc này đổi tên là đoàn Con Tằm) để nương nhờ và theo nghiệp nghệ thuật cải lương từ đó.

Năm 1949, ông tìm đến đoàn Con Tằm với cái tên mới là Trương Văn Bảy. Năm 1950, ông viết vở cải lương "Nát cánh hoa rừng" với bút danh Viễn Châu phóng tác từ truyện đường rừng của Khái Hưng. Đây là vở cải lương đầu tiên của ông được đoàn Việt kịch Năm Châu trình diễn trên sân khấu đại ban tại Sài Gòn cũng trong năm 1950, được công chúng hoan nghênh nhiệt liệt.

Từ đó, tên tuổi Viễn Châu bắt đầu được giới mộ điệu chú ý. Các tác phẩm biểu diễn đàn tranh của ông được nhiều hãng đĩa thu thanh và phát hành liên tục. Đương thời, ngón đờn tranh Bảy Bá được xem là một trong 3 ngón đờn cổ nhạc đã được giới mộ điệu đánh giá cao và coi như bậc thầy là Năm Cơ (đàn kìm, sến) – Bảy Bá (đàn tranh) – Văn Vỹ(guitar phím lõm). Ngoài đoàn Việt kịch Năm Châu, ông còn cộng tác với các đoàn hát: Kim Thanh Út Trà Ôn (1955), Thanh Tao (1958), Thanh Nga (1962), Dạ Lý Hương (1969), Tân Hoa Lan (1969). Đồng thời, ông còn cộng tác với các hãng đĩa Việt Nam (1950), Kim Long (1951), Việt Hải (1953), Thăng Long (1954), Sống Mới (1968),.

Ông qua đời vào ngày 1 tháng 2 năm 2016 tại Sài Gòn sau đó hỏa thiêu tại Bình Hưng Hòa. Mộ phần và nhà tưởng niệm của ông đặt tại Hoa Viên Nghĩa Trang Bình Dương, xã Chánh Phú Hoà, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương.

Qua các sáng tác của ông, nhiều nghệ sĩ khi thể hiện đều đã nổi tiếng như: Mỹ Châuvới bài Hòn vọng phu, Út Trà Ônvới Tình anh bán chiếu,... Bên cạnh đó, ông cũng sáng tác ra nhiều bài vọng cổ hài hước mà sau này được nhiều gương mặt nổi danh như nghệ sĩ Văn Hường, Hề Sa,...

Một sáng tạo của Viễn Châu có ý nghĩa đặc biệt trong lĩnh vực nghệ thuật là việc ghép tân nhạcvào bản vọng cổ mà ông gọi là Tân cổ giao duyên. Bản tân cổ giao duyên đầu tiên của ông có tựa Chàng là ai (Tân nhạc: Nguyễn Hữu Thiết), sáng tác từ năm 1958, do Lệ Thủy ca năm 1964.