T̀NH YÊU NGƯỜI LÍNH GIỮA MÙA CHINH CHIẾN TRONG CÁC NHẠC PHẨM TRƯỚC 1975

 

Trong 20 năm ( 26/10/1955-30/4/1975) tồn tại của chế độ Việt Nam Cộng Hoà tại miền Nam Việt Nam dù ngắn ngũi nhưng đă để lại một di sản quư giá nhứt cho đất nước trong suốt chiều dài lịch sử về mọi mặt: xă hội, văn hoá, giáo dục, kinh tế, chính trị… Những giá trị đó bao giờ con dân Việt Nam sẽ t́m lại được trong hoàn cảnh quê hương đang oằn oại đươi sự cai trị của đảng cộng sản?

 

Thôi th́, chúng ta đành khơi lại trong kư ức những ǵ êm đẹp của thời kỳ tuyệt vời đó để cùng nhau tưởng niệm.

 

Trong bài này tôi xin nhắc về những tuyệt phẩm âm nhạc trước 1975 nói về t́nh yêu của người lính trong thời chinh chiến.

 

T́nh yêu của người lính bao gồm cả t́nh yêu quê hương và t́nh bạn ngoài t́nh yêu nam nữ. Và những thứ t́nh yêu ấy bàng bạc trong các nhạc phẩm của miền Nam trong thời ấy.

 

T̀NH YÊU QUÊ HƯƠNG CỦA NGƯỜI LÍNH TRONG ÂM NHẠC MIỀN NAM

 

Năm 1957, nhạc sĩ Lam Phương diễn tả tấm ḷng yêu quê hương của người lính chiến trong việc cùng người dân xây dựng miền Nam sau khi thoát khỏi ách nô lệ ngoại bang qua nhạc phẩm Nắng đẹp miền Nam :

 

NangDepMienNam.JPG

 

“Khi người lính chiến

Đă đấu tranh hiến ḥa b́nh cho Đồng Tháp, Cà Mau

Ta người nông thôn

Quên sương gió góp gian lao lo được mùa mong cầu

Nhờ t́nh quân dân gây bao niềm thương ấm cúng

Non sông đón b́nh minh,

Gắng lên với ngày này ta cùng tưới đồng xanh

Rồi sống no lành

Đây quê hương thân yêu miền Nam

Nắng lên huy hoàng đẹp mùa vui sang “

 

Nhưng giặc cộng từ miền Bắc xâm nhập vào miền Nam âm mưu nhuộm đỏ miền đất tự do, thanh b́nh này. Và t́nh yêu đất nước, dân tộc khiến người lính lên đường chiến đấu bảo vệ quê hương:

 

AnhDiChienDich.JPG

 

“Anh đi chiến dịch xa vời,

Ḷng súng nhân đạo cứu người lầm than

Thương dân nghèo ruộng hoang cỏ cháy.

Thấy nỗi xót xa của kiếp đoạ đầy anh đi”

(Anh đi chiến dịch~Phạm Đ́nh Chương-1964)

 

Trong cuộc chiến dai dẵng 20 năm, người lính sẵn sàng hy sinh mạng sống để mong quê hương thanh b́nh, nhân dân an lạc:

 

BietKinhKy.JPG

“Rồi đây mai ngày ai hỏi đến tên tôi

Bạn ơi ! hăy nói khoác chiến y rồi

Người thư sinh ấy đă xếp bút nghiên Giă từ trường yêu với bao nhiêu bạn hiền Có về là khi nước non vui b́nh yên”

(Biệt kinh kỳ-Minh Kỳ và Hoài Linh)

 

T̀NH BẠN CỦA NGƯỜI LÍNH TRONG ÂM NHẠC MIỀN NAM

 

Cùng lứa tuổi đôi mươi, khi vào lính ba người bạn lại đi ba quân chủng khác nhau:

 

ChungMinh3Dua.JPG

“Người lướt mây trời

Vui kiếp sống không trung

Với một kẻ đi t́m

Vào sóng nước mênh mông

C̣n riêng ḿnh tôi vai ba lô về khu chiến

Nghe đường dài thêm...”

( Chúng ḿnh ba đứa-Song Ngọc và Hoài Linh)

 

Có khi hai người lính quen nhau khi thụ huấn cùng một quân trường:

 

NoVaToi.JPG

“Tôi, nó sinh ra nhằm chinh chiến mới quen nhau mà thương mến

Nó quê ngoài kia từ lâu lắm chưa lần về

Ngày tôi gặp nó nét đăm chiêu đêm nhập ngũ

Thấy thương nhau nhiều quá”

 

Nhưng lúc ra trường hai người hai ngă, đến khi được tin nhau là tin buồn:

 

“Hôm chia tay hai đứa cùng bùi ngùi

Ngày mai nó, tôi trên ngưỡng cửa cuộc đời

Dặn nhau gắng vui

Dù cho vành môi xé khô mấy cũng mỉm cười

Hai năm sau mới có thư về

Nh́n con dấu ghi nơi nắng cháy biên thùy

Người quen cho biết tin

Bạn tôi thân mến, đă liệt oanh ngă xuống, khắp đơn vị tiếc thương"

(Nó và tôi-Song Ngọc và Vọng Châu)

 

T̀NH YÊU NAM NỮ CỦA NGƯỜI LÍNH TRONG ÂM NHẠC MIỀN NAM

 

Dù t́nh yêu quê hương là cao cả và t́nh bạn cũng đáng quư nhưng thứ t́nh mà người lính nào cũng vương vấn là t́nh yêu nam nữ.

 

Người lính chiến khi bắt đầu khoác chiến y thường trong độ tuổi biết yêu v́ vậy trong các nhạc phẩm miền Nam không thiếu ǵ cảnh bịn rịn chia tay đầy nước mắt của hai kẻ yêu nhau.

 

Khi chàng c̣n thụ huấn ở quân trường th́ nàng đến thăm :

VuonTaoNgo.JPG

 

“Hôm nay ngày Chúa Nhật, vườn tao ngộ em đến thăm anh.

Đường Quang Trung nắng đổ xa xôi

Mà em đâu có ngại khi t́nh yêu ngun ngút cao lên rồi”

(VườnTao Ngộ-Khánh Băng)

 

Đời trai trong thời buổi loạn ly, nhiệm vụ là lên đường bảo vệ quê hương rời bỏ mái trường và người yêu nhưng nỗi nhớ nhung đeo đuổi chàng trên bước đường hành quân:

 

TamSuNguoiLinhTre.JPG

“Từ khi anh thôi học, từ khi đôi đứa đôi đường

Từ sông ngăn núi trở ....Tạ từ không nói nên lời

Từ khi gót sông hồ ngược xuôi,

Ôi những đêm thật dài hồn nghe thương nhớ ai “

(Tâm sự người lính trẻ-Trần Thiện Thanh)

 

Lúc dừng quân ở một tỉnh nhỏ buồn hiu hắt, nỗi nhớ thương người yêu trong ḷng người lính chiến càng quay quắt nhứt là về đêm:

 

DemBuonTinhLe.JPG

“Ở phương này vui kiếp sống chinh nhân nhưng không quên dệt mơ ước

Ước ngày nao quê hương tàn chinh chiến cho tơ duyên được thấm màu

Và phương đó em ơi có ǵ vui xin biên thư về cho anh

Nhớ thương vơi đầy đêm nay trên đồn vắng

Thương em anh thương nhiều lắm

Em ơi biết cho chăng tỉnh lẻ đêm buồn”

( Đêm buồn tỉnh lẻ-Tú Nhi)

 

Một người ngoài tuyến đầu, một người ở hậu tuyến nhưng t́nh yêu họ vẫn đong đầy ngay cả trong giác mơ:

 

AnhTienTuyen.JPG

“Em hậu phương c̣n anh nơi tiền tuyến

Chúng ta cách xa rồi nhưng t́nh đâu có chia phôi

Ḿnh gọi tên nhau nhớ nhau trong mộng thôi

Tha thiết yêu nhau mà vui”

(Anh tiền tuyến , em hậu phương-Minh Kỳ)

 

Trong thời chinh chiến, người lính có rất ít thời gian gặp lại người yêu. Bởi vậy anh tận dụng những giờ phép ít ỏi để đến bên người yêu:

 

24GioPhep.jpg

“Bốn giờ đi, dài thêm bốn giờ về

Thời gian c̣n lại anh cho em tất cả em ơi

Ta đưa ta đến vùng tuyệt vời”

 

(24 giờ phép- Trúc Phương)

 

Nhưng gặp nhau rồi lại xa nhau, người con gái sao cầm được nước mắt dù người yêu lính chiến của ḿnh t́m mọi cách an ủi:

 

TaTuTrongDem.JPG

“Anh hiểu rồi đây khuya nay em về trăng gầy soi bóng

Nên em cúi mặt ngăn gịng nước mắt phút giây tạ từ

Đừng buồn nghe em, tuy anh biết rằng xa xôi vẫn làm tâm tư héo ṃn

Nếu em đă trọn thương anh xa vắng

Xin em chớ buồn cho nặng ḷng chinh nhân”

(Tạ từ trong đêm-Trần Thiện Thanh)

 

Chiến tranh kéo dài và những trang t́nh sử thời chinh chiến càng dầy thêm nhưng phần lớn kết thúc trong đau thương, chia ĺa ngay khi cuộc chiến đang tiếp diễn hay lúc tàn cơn binh lửa.

 

Người lính chiến trở về có khi với thân h́nh không c̣n nguyên vẹn, có khi trong ḥm gỗ cài hoa:

 

KyVatChoEm.JPG

“Em hỏi anh. Em hỏi anh bao giờ trở lại

Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về

Anh trở lại với kỷ vật viên đạn đồng đen

Em sang sông anh cho làm kỷ niệm

Anh trở về anh trở về trên đôi nạng gỗ

Anh trở về, anh trở về bại tướng cụt chân“

“Anh trở về anh trở về hàng cây nghiêng ngả

Anh trở về, có khi là ḥm gỗ cài hoa,

Anh trở về trên chiếc băng ca

Trên trực thăng sơn màu tang trắng”

(Kỷ vật cho em-Phạm Duy)

 

C̣ cảnh nào bi thảm hơn cảnh một goá phụ ngây thơ tuỏi mười tám, đôi mươi, chít vầng khăn tang đi nhận xác chồng:

 

TuongNhu.JPG

“Bây giờ anh phủ màu cờ

Em không nh́n được xác chàng

Anh lên lon giữa hai hàng nến trong

Mùi hương cứ tưởng hơi chàng

Ôm mồ cứ tưởng ôm ṿng người yêu

(Tưởng như c̣n người yêu- thơ Lê Thị Ư, nhạc Phạm Duy)

 

Tàn chinh chiến, người lính thuộc “bên thua cuộc” phải vào tù cải tạo nhưng người yêu, người vợ vẫn thuỷ chung làm cái c̣ buôn tần, bán tảo cả bán máu để nuôi con và lặn lội đi thăm người yêu, người chồng:

 

NguyetAnh.JPG

“Cái c̣ ngày nay mơ t́m chén gạo

Giọt máu đào dành để bán nuôi con

Cái c̣ ngày nay gối mỏi chân ṃn

Vai gánh vai gồng đi thăm chồng cách núi ngăn non”

(Cái c̣-Nguyệt Ánh)

 

Ôi t́nh yêu người lính chiến miền Nam sao thơ mộng, lăng mạn nhưng cũng đầy đau thương, bi hận được minh hoạ qua những nhạc phẩm miền Nam mà trên đây chúng ta chỉ đưa ra một số nhạc phẩm tiẻu biểu.

 

Âm nhạc đích thực phát xuất từ sự rung động của trái tim chứ không từ mục đích tuyên truyền, khích động, đó là điểm khác nhau giữa nhạc vàng và nhạc đỏ.

 

Viết nhân kỷ niệm Ngày Quân Lực VNCH 19-6-2022

 

Huỳnh Công Ân