Sài Gòn 30/4/1975 và Sài Gòn 30/4/2025

SÀI GÒN 30/4/1975

“Sài Gòn ơi tôi đã mất người trong cuộc đời

Sài Gòn ơi thôi đã hết thời gian tuyệt vời”

(Nam Lộc)

Ngày 30/4/1975 là ngày tôi cảm thấy hụt hẫng và hoang mang, lo lắng vì không biết đời mình sẽ ra sao? Ngày đó cũng là ngày dài nhất trong cuộc đời tôi. Bao nhiêu biến cố, diễn biến và cảnh tượng dồn dập đập vào mắt, vào tai tôi mà từ khi tôi bắt đầu đủ trí khôn cho đến ngày 30/4/75 chưa bao giờ xảy ra trường hợp tương tự như vậy.

Từ sáng, sau khi hết giờ giới nghiêm, vợ chồng tôi đèo nhau trên chiếc xe lambretta đi một vòng quanh Sài Gòn để quan sát coi tình hình thủ đô ra sao. Vẫn cảnh người ta phá cửa vào các công sở, kho hàng của nhà nước Việt Nam và cơ quan của các phái bộ Mỹ để vào hôi của. Không còn ai trách nhiệm giữ gìn các tài sản đó. Tình trạng vô chính phủ này đã diễn ra từ tối hôm 29/4. Tuy nhiên, khu vực hải quân ở bến Bạch Đằng vẫn còn các anh lính hải quân ghìm súng canh gác sau những vòng concertina. Bên trong đám đông người không biết vào được khi nào đang lũ lượt kéo lên một chiếc tàu hải quân còn cặp bến. Bên ngoài vòng rào, đám đông người khác đang tuyệt vọng vì không được vào trong.

Ngày 30/4/1975 trước tòa đại sứ Mỹ

Tôi chạy đến toà đại sứ Mỹ thì thấy thiên hạ vẫn còn tụ tập trước cổng, họ chờ gì nữa vì từ sáng sớm người ta không còn nghe tiếng trực thăng trên không nữa.

Tàu Trường Xuân ngày 30/4/1975

Trở về bến kho năm Khánh Hội, tôi cũng thấy cảnh người ta chen lấn leo lên một chiếc tàu hàng còn đậu tại bến. Sau này tôi mới biết chiếc đó là tàu Trường Xuân.

Trở về nhà tôi gần kho năm, chúng tôi mở radio nghe tin tức. Ban đầu, đài chỉ phát những bản quân nhạc, sau đó xướng ngôn viên loan báo mọi người chờ nghe một thông cáo quan trọng. Một lát sau, tôi nghe tổng thống Dương Văn Minh kêu gọi toàn thể quân nhân các cấp không được nổ súng, ở đâu ở đó, chờ bàn giao chính quyền cho “chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam”. Nhưng một lát sau thì tổng thống Minh lại đọc một thông cáo khác kêu gọi quân lực VNCH đầu hàng không điều kiện quân “giải phóng”.

Bộ đội CS ngày 30/4/1975

Thế là hết, quân cộng sản đã chiếm được miền Nam. Người ta thấy những chiếc xe molotova xấu xí do Trung cộng sản xuất chạy trên đường phố và ngồi ở trên là những người lính Việt cộng mặc quân phục màu ô liu, rộng thùng thình và còn gắn những cành lá nguỵ trang, đầu đội nón cối. Đầu xe có gắn lá cờ nửa đỏ, nửa xanh với ngôi sao vàng ở giữa. Đây là lần đầu tiên tôi thấy tận mắt một đội quân không có vẻ gì oai hùng của những người chiến thắng khác với những hình ảnh tôi thấy trong phim ảnh tài liệu ghi lại ngày quân đội Pháp dưới sự chỉ huy của tướng Leclerc tiến vào Paris ngày 25/8/1944. Những chiến binh cộng sản ngơ ngác nhìn quang cảnh hai bên đường phố chắc hẳn họ ngạc nhiên vì không thấy cảnh một thành phố điêu tàn vì bị “Mỹ nguỵ” cai trị tàn bạo như họ được nghe nói hàng ngày ngoài Bắc.

Trên vỉa hè, quân phục, giày, nón sắt và cả súng đạn của những người lính VNCH bỏ lại khắp nơi. Nhìn cảnh đó tôi thấy đau lòng vì trước đó tôi cũng từng mang những trang phục đó và đã hiên ngang xông pha nơi lửa đạn. Nhưng tôi thông cảm với những người lính đã trút bỏ vũ khí và trang phục của mình. Họ còn chiến đấu cho cái gì, cho ai, khi mà họ không còn đủ phương tiện, súng đạn đầy đủ để đối đấu với kẻ thù đông đảo hơn, trang bị đầy đủ hơn và nhứt là khi các cấp chỉ huy của họ đã bỏ chạy trước. Bây giờ ta không thể trách họ chỉ nghĩ đến bản thân họ và gia đình vì đó là những thứ cuối cùng còn lại của họ. Nếu lúc đó, tôi còn ở trong quân đội tôi cũng sẽ làm như họ. Những người lính đó cũng như tôi là những con người tầm thường không có trách nhiệm cao như những vị tướng tá đã tự sát để bảo vệ tiết tháo của cấp chỉ huy khi nhiệm vụ bảo vệ đất nước không tròn.

Sau này, bà xã tôi trách tại sao ngày 30/4/1975 tôi không cùng nàng leo lên tàu di tản. Thật tình mà nói, ngày đó tôi nghĩ mình chỉ là thầy giáo thì ở chế độ nào mình cũng tiếp tục dạy học. Tối 28/4/1975, Bình, bạn tôi có hai đứa em gái làm cho hãng hàng không Pan America, đến nhà tôi, để lại một lá thơ nhắn tôi ghé nhà nó có việc quan trọng (vì lúc đó tôi vào trực đêm ở Trung Tâm Giáo Dục Hồng Bàng). Đến chiều 29/4/1975, trong khi đứng xem dân chúng phá kho Bata để hôi của thì một em học trò ở sát nhà Bình nói với tôi hồi sáng nay gia đình của Bình kể cả bà nội của nó đã 80 tuổi tất cả đã lên máy bay di tản qua Mỹ.

Là một người miền Nam, chưa từng sống dưới chế độ cộng sản nên tôi đã ngây thơ bỏ qua hai cơ hội thoát ra khỏi Việt Nam khi quân cộng sản tiến vào Sài Gòn nên tôi đã trả một giá thật đắt: 11 năm kẹt lại Việt Nam trong đó hơn 2 năm ở tù cải tạo trước khi vượt biên tìm tự do.

Sài Gòn 30/4/2025

“Tôi bước đi không thấy phố thấy nhà,

Chỉ thấy mưa sa trên nền cờ đỏ”

(Trần Dần)

50 năm sau, trong chuyến về Việt Nam thăm gia đình tôi đã ở tại Sài Gòn trong ngày 30/4/2025 để chứng kiến những hoạt cảnh còn đau lòng hơn ngày 30/4 của 50 năm trước.

Panneau nhục mạ Hoa Kỳ

Nhiều tháng trước ngày này, nhà cầm quyền CSVN tuyên bố sẽ tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm “ngày giải phóng miền Nam, thống nhứt đất nước” thật “hoành tráng” hơn mọi năm. Họ cho dựng những panneau với các khẩu hiệu thần thánh hoá việc cưỡng chiếm miền Nam, sỉ nhục Việt Nam Cộng Hoà và Hoa Kỳ. Nhưng về sau, họ sợ Hoa Kỳ sẽ có những đáp trả bất lợi về kinh tế nhứt là sau khi tổng thống Trump ra lệnh viên chức của các cơ quan Mỹ ở VN không được tham dự lễ kỷ niệm 30/4 của nhà cầm quyền CSVN nên họ dẹp bỏ những khẩu hiệu mạt sát Hoa Kỳ nhưng vẫn giữ nguyên các khẩu hiệu mạt sát một thực thể không còn nữa là VNCH.

Biên tập viên Bích Hồng

Hằng ngày CS cho phi cơ bay tập dượt trên bầu trời Sài Gòn làm đinh tai, nhức óc mọi người. Họ tập dượt “diễu binh” giữa trung tâm thành phố gây ra nạn kẹt xe nhưng khi nữ biên tập viên Bích Hồng của đài truyền hình nhà nước SCTV11 than phiền việc này trên trang mạng cá nhân của cô thì bị cho nghỉ việc sau khi hàng trăm cơ quan truyền thông của đảng và hàng ngàn bình luận của dư luận viên AK47 chửi rủa cô te tua.

Thiếu nữ mặc áo cờ Việt cộng

Chưa hết, mỗi ngày ra đường nhìn thấy người trẻ kể cả con nít mặc những chiếc áo màu đỏ có sao vàng ở giữa, lòng tôi quặn thắt: những con, cháu của quân, dân miền Nam ngày xưa nay đã bị nhồi sọ, tẩy não nên ăn mừng ngày mà cha, ông họ đã bị đám người miền Bắc ập vào cướp nhà cửa, tài sản còn đày ải đi vùng kinh tế mới hay vào trại tù cải tạo.

Nhà cầm quyền CSVN còn mời quân đội của kẻ thù truyền kiếp Trung Quốc đi “diễu binh” chung trong lúc chúng đang câm cờ trên quần đảo Trường Sa của tổ quốc Việt Nam. Thật là đau xót!

Chui trong hàng rào kẽm gai xem “diễu bimh”

Thanh niên, thiếu nữ miền Nam đứng chen chúc nhau trên vỉa hè, ngồi trong vòng kẻm gai, leo lên cột đèn háo hức xem đội quân”chiến thắng” đang “diễu binh” đánh tay, giơ chân y hệt như hồng quân Liên Xô.

Trông thấy nhưng cảnh tượng này của người trẻ miền Nam hôm nay tôi bi quan nghĩ rằng viễn cảnh một nước Việt Nam dân chủ, tự do vẫn còn xa vời, nhứt là sắp tới đây thủ đô Sài Gòn, hòn ngọc Viễn Đông ngày xưa của chúng ta sẽ trở thành phường Sài Gòn tương đương với tên một làng xã.

Huỳnh Công Ân

Viết tại thành phố đã mất tên

30/4/2025