Mùa thu Longueuil

Tùy bút

Huỳnh Công Ân

Mùa thu năm nay đến muộn hơn mọi năm vì mãi đến đầu tháng 11 mà nhiều cây vẫn còn lá xanh và xen kẽ vào những ngày lành lạnh đúng nghĩa của mùa thu có những ngày ấm áp của một mùa hè rớt lại . Âu đó cũng là chút an ủi cho người dân ở "xứ lạnh tình nồng" này vì họ đã trải qua qua một mùa hè "không đáp ứng yêu cầu" của họ vì mùa hè năm nay có quá nhiều ngày mưa với bầu trời u ám. Ở Canada này, ngày nào trời nắng ấm là một ngày lễ hội đối với mọi ngườị

Nhưng mùa thu ở đây vẫn là mùa có cảnh đẹp nhất trong năm với thảm lá phong vàng trải đầy các nẻo đường. Rất tiếc, tôi không phải là thi sĩ như Nguyễn Khuyến, Lưu Trọng Lưu hay như bao nhiêu nhà thơ lãng mạn khác để xúc cảnh sinh tình viết lên những vầng thơ tuyệt tác mô tả cảnh thu, nhất là cảnh thu ở một thành phố ở ngoại ô Montréal như Longueuil, nơi tôi đang ở.

Kể từ khi dọn về sống bên kia cầu Jacques Cartier, bỏ lại đàng sau thành phố Montreal ồn ào, chật chội, tôi thấy nơi đây thích hợp với lứa tuổi "mùa đông" của mình. Khác với thằng con trai tôi, nó thích ở nơi đô hội (tuổi trẻ mà!), tôi hài lòng với mọi thứ ở đâỵ

Từ nhà tôi qua phố Tàu Montreal chỉ mất độ 15 phút lái xe . Đối với một người đã không còn đi làm như tôi, cây cầu Jacques Cartier không phải là một trở ngại cho việc di chuyển vì tôi chỉ sử dụng cầu này ngoài giờ cao điểm. Còn thằng con tôi thì mỗi ngày trong tuần, tôi đưa dón nó tới métro Longueuil để nó đi làm ở centre-ville Montreal. Đối với bà xã tôi, một người thích đi shopping thì từ Montreal tôi có thể chở bà ấy đi Mail Champlain hay Quartier Dix-Trente ở Brossard, Promenades St-Bruno ở St Bruno de Montarville, Le Carrefour De La Rive Sud ở Boucherville hay qua tunnel Louis-H Lafontaine để đến Galérie d'Anjou ở Anjou . Nơi nào cũng chỉ cách nơi tôi ở từ 15 đến 20 phút lái xe . Như vậy là ổn thỏa với mọi ngườị Ngoài ra, ở bên này không hề có cảnh kẹt xe bực mình như bên Montreal.

Ở bên đây không khí trong lành, ít bụi bặm, cảnh trí nửa quê, nửa tỉnh như cách nói của các ông bà courtier nhà: "la campagne en ville". Tuy có vẻ kém phát triển (nghèo) hơn thành phố mới láng giềng Brossard (nơi mà nhiều cựu đồng nghiệp của tôi chọn ở) nhưng tôi thích Longueuil hơn vì ngoài những điều đã nói trên, Longueuil ít "ô hợp" hơn Brossard: đại đa số dân ở đây là người Còi (Québécois), nhờ đó ít có án mạng và trộm cướp hơn .

Nhưng lý do quan trọng nhất khiến tôi quyết định chọn Longueuil để ở là giá nhà ở đây rẻ hơn chỗ khác. Giá một căn nhà kiểu Bungalo có sân cỏ chung quanh như tôi đang ở chỉ bằng phân nửa giá ở Montréal và rẻ hơn vài chục ngàn so với Brossard. Như vậy vừa với ngân sách khiêm tốn của gia đình tôi .

Những ngày đầu vừa về ở đây, bỡ ngỡ vì vừa mới rời bỏ kiếp ở nhà mướn bên Montreal, tôi nhờ hai ông Tây láng giềng hai bên giúp đỡ rất nhiều . Từ việc cắt cỏ sân nhà, mở, bảo trì và đóng cái piscine hors-terre đến việc dựng tempo cho xẹ..đều được họ sốt sắng chỉ dẫn. Đúng là "bà con xa không bằng láng giếng gần". Dấn dần, tôi quen với lối sống "nhà quê" ở đây .

Mùa xuân, tôi phải dở cái tempo dài làm chỗ trú ẩn cho hai chiếc xe của tôi và của thắng con trong mùa đông; bắc thang leo lên để hốt lá còn vướng trên máng xối trên mái nhà để tránh nước ứ đọng làm thủng máng xối khi có mưa . Mùa hè tôi vác cuốc đi đào đất để bà xã tôi trống hoa ở sân trước và trồng rau cải ở sân sau, Rồi tôi còn bắc vòi nước tưới cây, đẩy tondeuse cắt cỏ. Tôi mở toile solaire che phủ piscine suốt mùa đông vừa qua, ráp lại ống nước, máy pompe, cho nước vào đầy hồ, mua clore làm traitement choc cho trong nước hồ, hút bụi dưới đáy hồ, vớt lá trên mặt hố để khởi đọng lại piscine vì con gái tôi sẽ về nhà nhân dịp hè và nó thích bơi . Tôi còn phải ráp bàn ghế, dựng dù để ngồi chơi ở sân sau cũng như lau chùi cái barbecue chuân bị các buôI tụ họp gia đình trong mùa hè.Mùa đông thì tôi không thiếu việc làm mỗi ngày là cào và xúc tuyết. Đó cũng là cách làm "exercice" cho đến khi nào "hết pin" thì tôi mới nghĩ đến việc thuê xe cào tuyết.

Nhưng sống ở đây thì mùa thu vẫn là mùa đẹp nhất trong năm. Đó cũng là thời gian mà tôi thường lan man nghĩ về cuộc đời mình.

Kể từ khi CS "giải phóng" miền Nam, tôi cũng như một số đồng nghiệp "nửa quan, nửa thầy" (giáo chức biệt phái) như tôi "được" đi "học tập cải tạo" vài năm, trở về bị giáng cấp giáo sư thành giáo viên mà lương tháng không đủ sống đầy đủ đúng nghĩa một ngày . Đa số bỏ nghề đi làm những việc linh tinh khác như đạp xích lô, bán thuốc lá, bán vé số, bán chợ trời, về quê làm ruộng...vì trong xã hội CS thì "trí thức không bằng cục ph...".

May mắn, tôi vượt thoát qua xứ Canada này và lại ở vùng Québec nói tiếng Pháp, một ngôn ngữ mà tôi đã từng học từ tiểu học (dù bị thầy giáo khẻ tay hoài vì viết dictée phạm lỗi orthographe). Mới đầu, tôi hăng hái làm équivalent bằng tốt nghiệp DHSP của mình để làm đơn xin đi dạy lạị Tôi được bộ giáo dục Québec sát hạch và cấp cho một giấy phép dạy học tạm thờịi .

Nhưng dù tôi làm đơn xin dạy ở nhiều Commission Scolaire (kể cả ở miền Bắc xa xôi) đều được trả lời là chờ đi, chừng nào có chỗ sẽ gọị Lúc đó là cuối thập niên 80, ít có thầy giáo nào bỏ nghề (không như kể từ khi chính phủ của ông Lucien Bouchard cho phép giáo chức và y tá đước nghỉ hưu non ở 55 tuổi thì cho tới nay, hai ngành này luôn luôn thiếu người). Thế là như đa số các đồng nghiệp cũ của tôi, không dùng đầu óc thì dùng chân tay để sống . Nhưng tôi vẫn còn nuôi hy vọng trỏ lại nghề cũ nên ban ngày đi làm, ban đêm ghi tên ở đại học Montréal học 2è cycle về Giáo Dục Quốc Tế (Diplôme 2è cycle de l'éducation internationale). Rốt cuộc, tôi chẳng có cơ hội nào để trở lại bục gỗ cầm phấn. Chỉ còn mỗi năm hai lần, tôi đi dự party của Gia Đình Giáo Chức để tự an ủi rằng ngày xưa mình từng là "kỹ sư của tâm hồn" và cũng để có dịp hàn huyên cùng các cựu đồng nghiệp về những kỷ niệm vui buồn của nghề nghiệp cao quý "làm thầy" vì ngạn ngữ có câu: "không thầy đố mày làm nên".

Cũng may mắn như đa số các cựu đồng nghiệp khác, hai đứa con tôi chịu khó học hành nên đỗ đạt và có nghề nghiệp vững chắc, cuộc sống dễ dãi không phải tủi nhục như cha mẹ nó phải làm tớ cho những kẻ ít học hơn mình để mưu sinh và nuôi con. Đó cũng là niềm an ủi mà ở mùa đông của cuộc đời, tôi thấy quyết định bỏ nước ra đi là đúng.

Mùa thu năm nay, ngoài công tác đưa, đón thằng con ở métro Longueuil và chở bà xã đi shopping, tôi dùng cái soupleuse thổi lá vàng gom đống lại và hốt đổ vào các luống đất trồng rau cải để giữ ấm cho rễ cây và làm phân cho đất, tôi còn phải dựng cái tempo cho hai chiếc xe, thay bánh xe mùa đông và xịt dầu chống sét cho chúng. Cuối cùng là phải ngồi trước cái computer, gỏ phím viết bài tùy bút này cho bản tin cuối năm theo lệnh của "ngài" chủ tịch hội thân mến của chúng tạ

Xin chúc mọi người có một buổi họp mặt tất niên vui vẻ trong tình thân hữụ

Longueuil giữa thu 2008