Chương 6 - Tuổi trẻ trong thời chinh chiến

Cuối năm 1967, tôi đang dạy học ở trường trung học công lập Vĩnh Bình, Trà Vinh thì nhận được lệnh gọi nhập ngũ khóa 27 sinh viên sĩ quan trừ bị Thủ Đức. Cùng có lệnh gọi như tôi có anh Trần Kim Hoàng dạy Lý Hóa, anh Nguyễn Văn Tâm dạy Anh Văn bên trường công lập và anh Văn Tường dạy Quốc Văn bên trường bán công. Biết rằng, làm trai trong thời loạn thì nhiệm vụ phải bảo vệ quê hương, nhưng đang làm thầy giáo sống êm đềm cạnh bảng đen, phấn trắng và với sự kính yêu của học trò, nay phải từ giả môi trường thân thương đó lên đường cầm súng xông vào lửa đạn, làm sao tôi không tránh khỏi nỗi buồn.

Trước ngày lên đường trở về Sài Gòn để trình diện nhập ngũ, mỗi lớp có tôi dạy đều tổ chức tiệc tiễn đưa hay đêm lửa trại từ giả tôi. Buổi chia tay nào mà không đầy nước mắt, nhứt là các em nữ dễ cảm xúc vì các em đều biết: xưa nay chinh chiến mấy ai về!

Nhưng có quyến luyến nhau đến mấy thì giờ phút xa cách nhau cũng phải đến. Một ngày gần Noel năm 1967, tôi lấy chiếc xe Honda 67 chở ba: Hoàng, Tưởng và tôi từ Trà Vinh về Sài Gòn. Tôi và Hoàng đi nhập ngũ còn Tưởng về Sài Gòn nghỉ phép.

Có một sự bất công trong việc sắp xếp gọi nhập ngú các người trong ngành giáo dục thời đó. Khi bộ Quốc Phòng đưa công văn sang Bộ Giáo Dục để chọn số giáo sư nhập ngũ thì những vị có thẩm quyền ở Bộ Giáo Dục lý luận rằng: nên cho nhập ngũ những người trẻ tuổi nhất vì họ chưa nắm những chức vụ quan trọng trong ngành và những người lớn tuổi nhứt vì nếu không thì họ sẽ quá tuổi động viên. Rốt cuộc rồi thì những người ở lứa tuổi lưng chừng không phải đi học sĩ quan vì đến khi ông Trần Văn Hương lên làm thủ tướng, ông ban hành sắc lệnh cho động viên tại chỗ các giáo chức thì mấy ông ở tuổi lưng chừng đó chỉ đi học 9 tuần cơ bản quân sự ở các Trung Tâm Huấn Luyên binh sĩ rồi trở về dạy học lại. Năm đó tôi mới 23 tuổi nên lọt vào danh sách nhóm trẻ tuổi nhất phải học khóa sĩ quan và ra đơn vị. Một số vị giáo sư lớn tuổi như các thầy Võ Thế Hào, Nguyễn Thanh Liêm, Trần Bích Lan...thì rơi vào nhóm già nhứt đi học sĩ quan. Sau 1975, nhóm trẻ nhứt và già nhứt phải bị đi tù cải tạo vì là sĩ quan, còn những ông "lưng chừng" đó , khỏi phải đi vì mấy ông ấy chỉ là "binh nhi".

Tôi trình diện tại sân vận đông Cộng Hòa ở quận 5. Khi các chiếc xe GMC chở đám tân binh chúng tôi di chuyển trong thành phố để lên Trung Tâm 3 Tuyển Mộ Và Nhập Ngũ thì tội nghiệp các anh cảnh sát đứng gác trên lộ trình của những xe này bị các anh em tân binh trút sự bất bình nhứt thời của họ bằng cách ném các vỏ lon nước ngọt, mẩu bánh mì hay gói xôi đang ăn dỡ vào người. Những người sắp cầm súng ra mặt trận cho rằng những anh cảnh sát được ân huệ ở lại hậu phương an toàn còn họ phải sắp sửa đối diện với cái chết. Tôi nghỉ rằng trong một xã hội phải có sự phân công, nhiệm vụ những anh cảnh sát là giữ an ninh ở hậu phương, thiếu mấy anh đó cũng không được dù cũng có những sự chạy chọt để được vào cảnh sát khỏi đi lính tác chiến.

Đến Trung Tâm 3 Tuyển Mộ và Nhập Ngũ, sau khi điểm danh, chúng tôi được phát chiếu, mùng , mền và các đồ dùng cần thiết khác rồi được chỉ định khu ở. Mỗi dãy phòng ở gồm nhiều giường sắt hai tầng. Nhóm thầy giáo chúng tôi ở những dãy phòng gần nhau. Buổi chiều, theo tiếng kẻng chúng tôi tập họp ăn cơm ở nhà bàn. Tôi không thể nào nuốt trôi chén cơm màu hơi xanh vì được thêm vitamin với món cá mối tanh tanh. Tôi đành bỏ đi và vào câu lạc bộ ăn cơm sườn. Tôi tự trách sao mình không thể thích ứng với hoàn cảnh sống mới. Vào đây tôi vẫn nhớ tới dĩa bò kho thơm phức ở quán Thanh Bạch trên đại lộ Lê Lợi hay tô bún suông nóng hổi ở nhà hàng Thanh Thế trên đường Nguyễn Trung Trực ở Sài Gòn hoặc tràng nem nướng ngon tuyệt của bà bán gánh trước nhà hàng Lạc Viên ở Trà Vinh.

Buổi tối các tân binh ngồi quây quần nhau trên giường ca hát hay đánh bài. Đi đâu họ đều mang theo cái mền mà trại phát cho mình. Có anh bị mất cái mền, thì tiếp sau đó có người khác bị mất và sự mất mát nầy trở thành dây chuyền. Anh nào bị mất mền thì sẽ đánh cắp mền của người nào lơ đễnh. Nếu ai mất mền đi báo cáo với trại thì sẽ bị nhốt. Đó là kỷ luật quân đội. Được vài người đến trước cho biết chuyện này nên tôi giữ kỷ chiếc mền của mình, Có anh ngồi đánh bài nhưng không quên lót chiếc mền dưới đít mình cho chắc ăn.

Ngày hôm sau, mọi người được gọi đi khám sức khoẻ. Một ông bác sĩ và một anh y tá quân y khám từng anh tân binh trần truồng như nhộng. Anh y tá cân sức nặng, đo chiều cao và vòng ngực, còn ông bác sĩ thì nhìn và nắn bóp khắp nơi trên người anh lính mới. Nếu một người không có bệnh hoạn gì nhưng chỉ số pignet trên 30 thì được miễn dịch. Anh Tâm rơi vào trường hợp đó nên hôm sau anh trả lại trại các đồ dùng cá nhân được cấp và nhận giấy miễn dịch ra về. Còn Hoàng, Tường và tôi ở lại chờ chuyển về trường bộ binh Thủ Đức.

Vài hôm sau, người ta đọc danh sách những tân binh được chuyển lên trường bộ binh Thủ Đức thụ huấn khóa 27 sĩ quan trừ bị. Tất cả những người còn lại là khóa sinh thặng dư của khóa 27, được trả về đời sống dân sự chờ đi khóa sau. Tôi và Hoàng nằm trong số người đó. Tôi đinh ninh rằng mình sẽ đi khóa 28.

Tôi về nhà nghỉ ngơi định sau Tết sẽ trở xuống Trà Vinh. Nhưng trong đêm giao thừa, Việt Cộng bất chấp lệnh hưu chiến mà hai bên đã giao ước bất thần tấn công vào một số thành phố và tỉnh lỵ của Việt Nam Cộng Hòa. Qua đêm mồng một, Quan, em kế tôi đi chơi khuya về cho tôi biết có những tiếng súng nổ chen lẫn với tiếng pháo ở gần bộ tư lệnh Hải Quân ở Bến Bạch Đằng. Sáng hôm mồng hai Tết, mọi người thức dậy trong tiếng súng nổ ở nhiều nơi trong thủ đô: Dinh Độc Lâp, tòa Đại Sứ Mỹ, Bộ Tổng Tham Mưu, Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát, Bộ Tư Lệnh Hải Quân., Ban đầu quân Việt Công ở thế thượng phong nhờ yếu tố bất ngờ: đa số các đơn vị của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa ỷ y lệnh hưu chiến nên đã dễ dãi làm ngơ cho các quân nhân về nhà ăn Tết với gia đình,

Nhưng dần đần mọi người tìm cách trở về đơn vị, tiếp sức với đồng đội đẩy lui những mũi tấn công của Việt Cộng Chúng phải co cụm vào một số nơi và quân ta bao vây và cẩn thận tiêu diệt từng tên. Ở mặt trận Chợ Lớn, Việt công rút vào ẩn núp trong chùa Ấn Quang. Do hiếu kỳ tôi theo chân của toán Biệt Động Quân xem trận chiến tại đây.

Cuối cùng Việt Cộng phải tháo chạy ra khỏi thủ đô để lại số lớn đồng bọn chết và bị bắt. Tất cả các mũi tấn công của Việt Cộng vào các tỉnh lỵ và quận lỵ trên khắp lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa đều bị đẩy lui chỉ trừ ở cố đô Huế chúng cố thủ cả tháng trời và đã thảm sát hơn 3000 người ở đó trước khi rút lui.

Tháng 4 năm 1968 tôi được gọi vào học khóa 2/68 sĩ quan trừ bị. Tháng trước, khóa 1/68 đã được triệu tập và Trần Kim Hoàng đã tham dự khóa đó.Vậy là sau khóa 27, các khóa kế tiếp được đặt tên là khoá 1/68. khóa 2/68. khóa 3/68...Với cường độ ác liệt của chiến tranh, lệnh tổng động viên được ban hành và hầu như mỗi tháng đều có một khóa sĩ quan trừ bị. Lối huấn luyện sĩ quan trừ bị cũng thay đổi. Thay vì vào thẳng trường Bộ Binh Thủ Đức, các khóa sinh phải học giai đoạn 1 cơ bản quân sự 9 tuần như một người lính tại Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung rồi mới được chuyển lên trường Bộ Binh Thủ Đức học giai đoạn 2. Lúc học giai đoạn 1, chúng tôi được gọi là khóa sinh dự bị sĩ quan.

Tất cả khóa sinh khoá 1 được tập trung thành tiểu đoàn Nguyễn Huệ, còn khóa 2 chúng tôi đông hơn được chia thành 2 tiểu đoàn: tiểu đoàn Trần Bình Trọng và tiểu đoàn Gia long. Tôi ở tiểu đoàn Trần Bình Trọng và đại đội 3, sĩ quan cán bộ là trung úy Bình mà mọi người gọi là Bình ngọng. Đại đội được xếp thứ tự theo chiều cao của từng người. Tôi là người cao nhứt trong đại đội đáng lẽ mang danh số 1 nhưng gì anh Đàm, một người tốt nghiệp Cao Học Hành Chánh được cử làm khóa sinh đại đội trưởng nên anh ta mang danh số 1, còn tôi mang danh số 2. Anh và tôi ngủ chung một cái giường sắt hai tầng, anh ở tầng trên còn tôi ở tầng dưới. Trong đại đội tôi có một anh bạn đồng nghiệp là Nguyễn Thành Hải, tốt nghiệp cùng khóa 65 với tôi, dạy môn quốc văn ở trường trung học Nguyễn Trung Trực, Rạch Giá. Anh ấy nhỏ con nên đứng hàng cuối cùng trong khi tôi đứng ở hàng đầu.

Công việc đầu tiên, sau khi được phát quân trang và quân dụng, của các khóa sinh là lên kho vũ khí lãnh súng. Vì một nửa quân số có công tác khác nên tôi nằm trong một nửa quân số còn lại phải vác một mình hai khẩu garant M1 nặng trĩu. Về tới doanh trại, tôi gần như muốn xỉu. Rồi thì 9 tuần huấn luyện quân sự của chúng tôi bắt đầu. Mỗi môn học: tác xạ, tháo ráp súng, lựu đạn, mìn claymore, địa hình, bò hỏa lực, đoạn đường chiến binh, cận chiến, hành quân dã trại, trực thăng vận, tác chiến trong thành phố... được một sĩ quan huấn luyện viên giảng dạy và một hoặc hai hạ sĩ quan biểu diễn. Khi vừa chấm dứt bài học thì anh hạ sĩ quan biểu diễn lôi trong thùng đạn đại liên trên xe honda ra nào là nước ngọt, xôi, kẹo, bánh bán cho khóa sinh chúng tôi ăn uống. Mỗi khi một cá nhân hay tập thể vi phạm quân kỷ thì bị phạt nhảy xổm hoặc hít đất, nhưng chúng tôi sợ nhứt là bị phạt"chà láng"

· Số là phía trước doanh trại của mỗi đại đội có một giao thông hào đã được các khoá sinh nào trước đó đào sẵn để phòng thủ. Khóa sinh bị phat phải dùng ga men dùng đựng thức ăn của mình chà thành của giao thông hào láng coóng như xi măng mới được tha. Một ngày tháng 5 năm 1968, không nhớ tôi vi phạm kỷ luật gì mà bị phạt chà láng giao thông hào trước đại đội tôi, Lúc đó nhằm đợt tổng công kích đợt 2 của Việt Cộng vào Sài Gòn, tôi đứng dưới giao thông hào vừa chà láng vừa nhìn về hướng Sài Gòn trông thấy những cột khói bốc cao ngất trời mà lo lắng không biết gia đình mình có được bình an không vì có tin Việt Cộng về tới Tân Quy Đông , bên kia sông hướng Nhà Bè đối diện với quận 4 và đang giao chiến với quân ta

Chúng tôi đang học giữa khóa thì tất cả khóa sinh 1/68 đàn anh của chúng tôi ở tiểu đoàn Nguyễn Huệ mãn giai đoạn 1 lên đường vào trường bộ binh Thủ Đức. Trần Kim Hoàng có sang gặp tôi để từ giả. Đồng thời lúc đó có tin đồn, khóa chúng tôi sẽ có phân nửa đậu lên trường bộ binh học sĩ quan và phân nửa rớt sẽ ra Nha Trang học khóa hạ sĩ quan ở quân trường Đồng Đế. Mọi người rất hoang mang, lo lắng vì tin đồn còn cho biết tiêu chuẩn đậu rớt căn cứ vào điểm môn tác xạ. Riêng tôi, sự lo lắng càng nhiều hơn vì bẩm sinh thể lực không bằng những người khác nên kềm khẩu súng garant không được chặt chẽ vì vậy bắn không được chinh xác

Những ngày thi cuối khóa tới, tôi không lo môn nào khác chỉ lo môn tác xạ. Tôi tác xạ bên cạnh Đàm, khóa sinh đại đội trưởng. Đàm biết sự lo lắng của tôi nên hứa sẽ bắn qua bia của tôi, Đúng như anh đã hứa, khi trông thấy tôi bắn bia trật nhiều quá nên anh đã bắn giúp tôi vài phát vào bia của tôi. Nhưng tôi vẫn lo lắng không biết mình có đủ điểm bắn không.

Buổi tối ngày mãn khóa, tình hình ở hai tiểu đoàn khóa sinh Trần Bình Trong và Gia Long rất căng thẳng. Chúng tôi được lệnh tập trung ngoài sân chờ lệnh. Trung úy Bình cầm một tờ giấy đọc tên những khóa sinh được nói là phải mang quân trang tham dự một cuộc di hành. Những người không có tên ở lại chờ lệnh. Linh tính cho tôi biết là ai có tên là được đi học sĩ quan ở trường bộ binh, những người còn lại trong đó có tôi, sẽ đi học hạ sĩ quan. Sau khi những người may mắn đi rồi thì những người xấu số bắt đầu nổi loạn. Quân cảnh được phái tới rất đông, Đại tá Lê Ngọc Triển đích thân xuống trấn an đám loạn binh nhưng vô hiệu. Cuối cùng, quân cảnh phải áp giải chúng tôi về trại chuyển tiếp Nguyễn Tri Phương.

Tại đây chúng tôi làm một đêm không ngủ và có người đưa sáng kiến là trút tất cả quân trang trong sac marin bày cả lên giường để người ta không thể ép buộc chúng tôi di chuyển được. Gần sáng thì quân cảnh tiến vào phòng áp tải từng người ra xe GMC mặc dù mọi người lấy muỗng gỏ vào ga men báo động,

Cuối cùng, chúng tôi cũng bị chở ra phi trường Tân Sơn Nhứt để đưa ra quân trường Đồng Đế, Nha Trang. Vì số khóa sinh qúá đông nên việc chuyên chở ra Nha Trang kéo dài tới chiều. Sau một giờ bay, chúng tôi tới thành phố duyên hải. Từ phi trường gần biển đến quân trường Đồng Đế, xe chạy qua những quang cảnh rất đẹp. Nhưng người buồn, cảnh có vui đâu bao giờ! Khi xe chạy vào cổng quân trường Hạ Sĩ Quan, tôi trông thấy bức tượng người lính bằng đồng đen gây trong tôi ấn tượng những ngày gian khổ sắp tới. Trong quân đội, hạ sĩ quan là cầu nối giữa sĩ quan và binh sĩ và cấp chỉ huy thấp nhứt nhưng gần nhứt với người lính với nhiệm vụ tiểu đội trưởng . Hạ sĩ quan vừa là người chỉ huy vừa là người trực tiếp chiến đấu. Do đó việc huấn luyện một hạ sĩ quan đòi hỏi sự khổ công chịu đưng trong thời gian học tập của khóa sinh.

Trường sở khang trang nằm dưới bóng những hàng cây thông, cây bàng đầy bóng mát. Phía sau trường là một dãy núi chắn ngang, thấp thoáng bức tượng người chiến binh đứng trong tư thế thao diễn nghỉ trên đỉnh núi Hòn Khô, tạo thành một khung cảnh thật hùng tráng. Vì dãy núi trông từ xa như hình một thiếu nữ năm xỏa tóc nên sau này khi vào học ở đây tôi được nghe truyền tụng hai câu thơ mà ai đó đã đặt:

Anh đứng ngàn năm thao diễn nghỉ,

Em nằm xỏa tóc đơi chờ anh.

Sau bữa cơm trưa, chúng tôi được sắp xếp chỗ ở, tắm giặt., Chiều hôm đó chúng tôi tập họp ở Vũ Đình Trường, để nghe Đại Tá Lê Văn Nhật, Chỉ Huy Trưởng Trường nói chuyện. Đại Tá Nhật nhiệt liệt chào mừng chúng tôi, những tân khóa sinh Hạ Sĩ Quan bằng một bản nhạc hùng do Ban Quân Nhạc của Trường hòa tấu . Đại Tá Nhật cho biết trường hợp của chúng tôi đang được Tổng Cục Quân Huấn và Bộ Tổng Tham Mưu cứu xét, và ông tin tưởng rằng đa số chúng tôi sẽ tiếp tục theo học khóa Sĩ Quan Trừ Bị tại đây. Buổi nói chuyện của vị Đại Tá Chỉ Huy Trưởng gây được nhiểu hy vọng cho chúng tôi .

Vài hôm sau chúng tôi được gọi lên đại giảng đường của quân trường để nghe cựu trung tướng Tôn Thất Đính, dân biểu trưởng khối quốc phòng hạ viện nói chuyện . Những tràng vổ tay vang lên khi tướng Đính loan báo Quốc Hội đã can thiệp để vớt điểm bắn cho chúng tôi. Tổng cuộc quân huấn đã đồng ý chỉ đánh rớt một số khóa sinh tương đương quân số một đại đội phải học khóa hạ sĩ quan, số khóa sinh còn lại được học khóa sĩ quan,

Ngày hôm sau, chúng tôi được phân phối thành 5 đại đội: đại đội 334 học khóa hạ sĩ quan, 4 đại đội cón lại là 335, 336, 337 và 338 học khóa sĩ quan. Tôi được xếp vào đại độ 335 mà sĩ quan cán bộ đại đội trưởng là trung úy Xuân. Tôi có hai người bạn đồng nghiệp là anh Nguyễn Thành Hải, dạy Quốc Văn và anh Nguyễn Thành Tương, dạy Lý Hóa bị xếp vào đại đội 334. Nhờ vậy, sau năm 75 hai anh khỏi phải đi tù cải tạo.

Việc giải quyết trường hợp của chúng tôi tạo tiền lệ cho các khóa sinh viên sĩ quan trừ bị sau này. Không còn có việc đánh rớt khóa sinh để buộc họ phải theo học khóa hạ sĩ quan, mà tất cả đều học khóa sĩ quan, xen kẻ một khóa lẻ học ở trường bộ binh là một khóa chẵn mà phân nửa học ở trường bộ binh, phân nửa còn lại học ở trường Đồng Đế..

Bốn đại đội sinh viên sĩ quan chúng tôi lập thành tiểu đoàn 1 Sinh Viên Sĩ Quan do một vị thiếu tá làm sĩ quan cán bộ..Bốn tuần huấn nhục bắt đầu. Đi đâu từ hai người trở lên đều phải đếm bước chạy. Trước khi vào nhà bàn để ăn thì đại đội phải chạy vài vòng quanh vũ đình trường. Ngòai ra những bài học tuột núi, đi dây tử thần, vượt sông, tấn công lên đồi...là những bài học cam go của chúng tôi.

Ngày chuẩn bị gắn alpha, chúng tôi phải làm một cuộc hành quân chinh phục Hòn Khô. Tôi phải vác cây trung liên Bar leo núi. Khi lên tới đỉnh Hòn Khô thì tôi suýt ngất xỉu vì kiệt sức.Tối đó, tiểu đoàn1 SVSQ làm lễ gắn alpha cho các khóa sinh."Quỳ xuống các khóa sinh dự bị sĩ quan, Đứng lên các sinh viên sĩ quan". Khẩu lệnh đó cùng bản Hồn Tử Sĩ vang lên trang nghiêm làm tôi lạnh người nghỉ tới những tháng ngày xông pha trong vòng lửa đạn sắp tới.

Tiếp tục những ngày huấn luyện của 12 tuần còn lại, mỗi ngày chúng tôi phải chạy đều bước và hát những bản hùng ca theo tiếng hô một hai của sinh viên cán bộ đại đội trưởng mỗi khi đi học hay đi ăn:

"Ngày bao hùng binh tiến lên.

Bờ cõi vang lừng câu quyết chiến ..."

" Đường trường xa muôn vó câu bay dập dồn,

Đoàn hùng binh trong sương lướt gió reo vang.., "

"Đây phù hiệu trường Hạ Sĩ Quan

Lò luyện thép tân tiến nhứt Việt Nam..."

"Trường Hạ Sĩ Quan nung chí người trai,

Một trời thép súng nở hoa tươi cười..."

Chúng tôi chỉ được thoải mái khi đi ứng chiến ban đêm. Có đêm chúng tôi giăng lều nằm ở nhà thủy tọa, lắng nghe tiếng sóng biển rì rào. Có đêm chúng tôi nằm trên đồi Rù Rì để làm mồi cho muỗi cắn.

Cuối tuần, chúng tôi được vài giờ phép để ra thành phố Nha Trang. Có người thì vào quán cà phê Thiện ở đường Độc Lập để trồng cây si cô ngồi caisse, người Sài Gòn đẹp như tranh vẽ. Có người đi xả xú báp ở khu Phước Hải . Có người ra bờ biển nhìn sóng vỗ bờ.

Rồi thì khóa học cũng chấm dứt. Khóa 2/68 sĩ quan trừ bị Đồng Đế mãn khóa tháng 11 năm 1968. Mọi người theo hạng thứ của kết qủa thi mãn khóa lần lượt lên chọn đơn vị. Đa số về Địa Phương Quân, một số ít về các đơn vị chuyên môn và Biệt Động Quân, Tôi và Âu Dương Ư , người bạn đứng cạnh tôi cũng vác trung liên như tôi trong hàng đầu của Đại Đội. chọn về Sư Đoàn 9. Khẩu lệnh để hàng quân chào kính cấp chỉ huy không giống các quân trường khác:"Nghiêm! Súng chào..bắt. Trung liên lên vai."

Đường bộ từ Nha Trang về Sài Gòn lúc đó không an ninh nên tôi ra phi trường Nha Trang mua vé của Air Vietnam để về nhà. Tôi được một tuần nghỉ phép trước khi trình diện đơn vị. Tôi cùng Âu Dương Ư đi xe đò xuống Sa Đéc, nơi đóng bản doanh của Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn 9 Bộ Binh. Anh Bạch Ngọc Hòa, bạn học của tôi ở trường Nguyễn Văn Khuê gởi tôi và Ư ở tạm nhà đại úy Dũng , trưởng phòng 1 của Sư Đoàn 9, là em họ của anh. Hòa đang học khóa sĩ quan không quân chung với Quan, em kế tôi. Sau này khi sang Mỹ học bay, Hòa rớt về bay nên về Việt Nam sớm hơn và học khóa không phi hành. Em tôi ở lại học tiếp khóa trực thăng , khi về nước làm hoa tiêu trực thăng ở sư đoàn 3 không quân và bị bắn rớt máy bay mất tích trong mặt trận An Lộc năm 1972. Thế mới biết mỗi người có số phận khác nhau.

Vài bữa sau, tôi và Ư trình diện đại tá Trần Bá Di, tư lệnh sư đoàn 9 để được bổ nhiệm về đơn vị. Ư được đưa về trung đoàn 15, vùng trách nhiệm là Cao Lãnh và Châu Đốc, còn tôi về trung đoàn 16, hoạt động ở Vĩnh Long và Sa Đéc. Tôi chia tay Ư đi Vĩnh Long nhận đơn vị. Sau này, tôi được tin Ư bị thương ở bụng và được về làm tại bộ tư lệnh quân khu 4 ở Cần Thơ.

Bộ chỉ huy trung đoàn 16 đóng ở ngả tư Long Hồ, nằm bên nầy sông phía Vĩnh Long cách thị xã Vĩnh Long hơn 10km. Qua cầu, phía bên kia sông là chợ Ngả Tư, đối diện chợ bên kia đường, sát mé sông là đồn cảnh sát của một ông thượng sĩ nổi tiếng sát cộng mà tôi quên tên. Ông có một chiếc tàu sắt nhỏ nhưng có trang bị ống phóng hỏa tiễn. Ông đã tiêu diệt rất nhiều Việt Cộng và chúng đã treo giá đắt cái đầu của ông. Về sau tôi được nghe tin ông tử trận vì bị Việt Cộng phục kich..

Trung đoàn trưởng trung đoàn 16 là trung tá Huỳnh Văn Chính. Sau này ông lên đại tá và về làm tỉnh trưởng Rạch Giá. Năm 2015, tôi sang Houston dự buổi tiệc hội ngộ đồng hương Trà Vinh thì có gặp đại tá Chính ở đó. Ông vẫn còn sỏi dù đã cao tuổi.

Ngày hôm sau, tôi được đưa về tiểu đoàn 3, hậu cứ ở xã Phước Hậu. Trên tỉnh lộ từ Vĩnh Long đi Trà Vinh, khoảng nửa đường Vĩnh Long và ngả tư Long Hồ có một ngả ba tên là cua Long Hồ, nếu quẹo mặt người ta đi vài trăm thước sễ tới chỗ đóng quân của tiểu đoàn 3. Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 3 là đại úy Sầm Long, tiểu đoàn phó là đại úy Bùi Văn Ba. Ông Ba sau lên làm tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 3 thay đại úy Long và sau cùng ông là quận trưởng kiêm chi khu trưởng Vũng Liêm. Sau 1975, Việt Cộng đã trả thù ông Ba bằng cách cột đá vào người ông quăng xuống sông.

Đại úy Long cho tôi về đại đội 3 mà đại đội trưởng một thiếu úy mà tôi quên tên, nguyên là một giáo viên tiểu học ở Mỹ Tho bị động viên, đại đội phó là chuẩn úy Cao Đình Đại cùng khóa 2/68 với tôi nhưng học ở trường bộ binh Thủ Đức, mãn khóa trước tôi vài tuần nên về đơn vị trước tôi. Sau này khi nói chuyện với Đại tôi mới biết anh của Đại là Cao Đình Vưu tức là nhà văn Cao Thoại Châu, giáo sư Quốc Văn trường Nguyễn Đình Chiểu và chị dâu là Dương Thị Lớn, hiệu trưởng trường nữ trung học Lê Ngọc Hân, Mỹ Tho, về sau làm thanh tra ở Nha Trung Học.

Tôi tham dự cuộc hành quân đầu tiên bằng trực thăng vận vào quận Tam Bình, một quận mất an ninh nhứt của tỉnh Vĩnh Long, đó là nguyên quán của người vợ tương lai của tôi sau này. Khi tôi vừa nhảy từ trực thăng xuống thì tôi thấy một toán Việt Cộng bỏ chạy tán loạn từ những đống rơm vào vườn dừa phía sau chúng. Chúng tôi đuổi theo nổ súng, Trận đánh đó giúp chi khu Tam Bình giải tỏa được áp lực nặng nề của địch trước đó.

Rồi, tôi quen đần với những lệnh hành quân bất ngờ từ trung đoàn đưa xuống tiểu đoàn của tôi. Thường, mỗi lần hành quân trong phạm vi tỉnh Vĩnh Long thì quân xa chở chúng tôi từ hậu cứ của tiểu đoàn đến Cầu Mới, ở đó chúng tôi chờ trực thăng đến bốc đi. Nếu hành quân tăng cường cho trung đoàn 14 ở Trà Vinh thì chúng tôi chờ trực thăng ở Càng Long còn nếu hành quân ở Sa Đéc thì chờ trực thăng ở xã Trường An, trên quốc lộ 1 giữa bến Bắc Mỹ Thuận và thị xã Vĩnh Long. Hành quân xong, tiểu đoàn tôi tìm đi bộ ra quốc lộ hay tỉnh lộ để quân xa chở trở về căn cứ. Thời gian hành quân thường kéo dài hai ba ngày. Bởi vậy chúng tôi ước ao mình là địa phương quân sướng hơn, chỉ đi hành quân trong ngày.

Lần hành quân ở Nha Mân, Sa đéc để lại cho tôi một kỷ niệm khó quên. Đêm đóng quân tại đó, tôi ngủ trên một chiếc võng giăng giữa hai cây có tấm đấp nhưng muỗi ở đây chắc là có cây kim chích dài hơn muỗi nơi khác nên chúng chích tôi xuyên qua tấm đấp làm suốt đêm tôi không thể chợp mắt.

Ở miền tây, chiến trường không ác liệt như miền đông và miền trung nhưng đi hành quân vất vả hơn nhiều vì phải lội sình, có nơi sình lầy cao lên khỏi đầu gối, Chúng tôi lội khoảng vài trăm thước thì đã mệt nhoài. Nếu lúc đó gặp địch thì rất là nguy hiểm, chúng tôi sẽ là mồi ngon cho chúng tác xạ.

Tôi làm trung đội trưởng nên có một lính truyền tin và một lính tà lọt đi theo. Anh lính truyền tin mang theo máy PRC 10 để liên lạc với đại đội, còn thằng lính tà lọt để lo nấu nướng, giăng võng và đào hầm cho tôi. Thiếu úy đại đội trưởng có vẻ không thích tôi vì anh ta biết trong ngành giáo dục ngạch trật anh ta kém tôi nên có ý muốn đì tôi. Nhưng tôi cũng thuộc loại lính ba gai nên đâu ngán anh ta. Có một lần đại đội tôi đánh đuổi bọn Việt Cộng chạy vào rừng dừa, anh ta bảo tôi dẫn trung đội vào vào rừng dừa truy kích chúng. Tôi từ chối và nói:"Thiếu úy muốn truy kích chúng thì đi, tôi không làm vì chỉ có một trung đội tôi vào đó nướng quân sao?". Anh ta giận lắm nhưng không làm gì được tôi.

Đêm Noel năm 1968, tiểu đoàn tôi nằm ngoài đồng án binh bất động theo lệnh hưu chiến nhưng sẵn sàng tác chiến nếu địch vi phạm lệnh hưu chiến. Tôi năm trên võng kế bên hai tay cố vấn Mỹ, một trắng, một đen. Tôi chỉ lên mặt trăng tròn và nói với hai người cố vấn Mỹ: "Không lâu, người của mấy ông sẽ lên trên đó." Hai người cố vấn này thường nói với tôi:" Trong tiểu đoàn này, chúng tôi chỉ nói chuyện được với ông".

Những ngày không hành quân tôi và Đại lấy xe honda chạy ra thị xã Vĩnh Long chơi. Chúng tôi thường ăn uống ở trên lầu nhà hàng Bungalo cạnh bờ sông. Những anh quân cảnh tiểu khu Vĩnh Long đi kiểm soát trông thấy chúng tôi thì lơ đi như không thấy. Họ không muố